Kultura

Krzaki ukryte w armatach

Patrząc z pewnego dystansu na Rok Chopinowski, nie sposób zapomnieć o przytłaczającym go kontekście, niekiedy artykułowanym wprost. Mowa tu o trzech rzeczach: dyskontowaniu tzw. polskiego dziedzictwa narodowego, (auto)promocji Miasta Stołecznego Warszawy oraz batalii o miano Europejskiej Stolicy Kultury 2016. Priorytet: handel obwoźny Istotnie można się spierać. Wrześniowy koncert Chopin pod piramidami w Kairze spotkał się […]

Czytaj więcej
Kultura

Łuskanie reportera

Nie znajdziecie wśród woziwodów starca. Oni nie dożywają starości (…). Woziwoda jest człowiekiem w wieku od dwudziestu dwóch do czterdziestu lat. Powiedziałem: człowiekiem. Ale człowiekiem-towarem. Co roku sprzedaje nam, to jest zabija, sprzedaje, ale nie swoje żądze, nie marzenia, sądy, nie swe sumienie, wszystkie swe spowiedzi, wyznania nie, on sprzedaje cały kolor swego życia (…). […]

Czytaj więcej
Kultura

Noworoczne wróżby: muzea w Polsce

Przełomu nie będzie, ale czeka nas kilka niespodzianek. Autoetnografia po polsku Zdaniem Benedicta Andersona, autora słynnych Wspólnot wyobrażonych, trzema najważniejszymi instytucjami, za pomocą których państwo (zwłaszcza państwo kolonialne) wyobrażało sobie swój stan posiadania, były: mapa, spis powszechny i muzeum. Planując, budując i otwierając w Polsce kolejne nowe muzea – a wzrost ich liczby i intencjonalnie […]

Czytaj więcej
Kultura

Nie tylko Disney, nie tylko Švankmajer*

Miś Koralgol i Antonisz, walki robotów i wizualizacje muzyki klasycznej… Animacja jest workiem pojemnym niczym powieść, a jej artystyczne granice wciąż pozostają nieznane. Zaznaczmy więc, że interesować nas będzie tutaj zwłaszcza film animowany: dziedzina sztuki, która, podobnie jak inne, komercjalizuje się w reklamie, specjalizuje w efektach specjalnych, folguje gustom publiczności w najsłynniejszych i najdroższych produkcjach […]

Czytaj więcej
Kultura

Spożywanie ryb a spożywanie świąt

Od kilku lat mamy do czynienia ze sporem o jedzenie karpia podczas wigilijnej kolacji. Konflikt rozgrywa się oczywiście pomiędzy stronnictwami entuzjastów i przeciwników, jednak w obydwu grupach znajdą się zarówno świętujący Boże Narodzenie chrześcijanie, uczestniczące tylko w konsumpcyjnym festiwalu osoby religijne i niereligijne, jak i deklarujący kompletną wobec świąt obojętność. „Konflikt o karpia” stał się […]

Czytaj więcej
Kultura

Drugi obieg gotyku

Nie trzeba być badaczem kultury popularnej, by zauważyć wzmożone zainteresowanie wątkami, które dotąd można było znaleźć raczej w osiemnasto- i dziewiętnastowiecznej powieści gotyckiej. Zainteresowanie wampirami, czarodziejami i innymi postaciami mającymi swój literacki rodowód bez wątpienia wynika z ogromnej wizualnej atrakcyjności tego, co mroczne. Jednak autorów takich jak Mary Shelley czy Bram Stoker fascynowało przede wszystkim […]

Czytaj więcej
Kultura

Magia bywa nudna

Potęga marketingu Historia powstawania filmowych adaptacji książek o Harrym Potterze to ciekawy i dość symptomatyczny przypadek sprzężenia świata literatury z mechanizmami rynku filmowego, marketingowy majstersztyk, który umiejętnie podbił i tak oszałamiający sukces powieści, bez wątpienia nasilając jeszcze ogólnoświatowe szaleństwo potteromanii. W świecie popkultury mijająca dekada należała do Harryego Pottera, bijącego rekordy popularności książkowego bestsellera i […]

Czytaj więcej
Kultura

Koniec kuglarzy

Początek wiele zapowiada. Mały świat zastygły w oczekiwaniu na pierwszy ruch, cisza przedłuża się przez kolejne minuty. Clov dodatkowo przeciąga początek partii, przemierza nonszalancko zdegradowaną przestrzeń. Gra na zwłokę – w obliczu przykrytego białym płótnem ciała ustawionego na środku sceny w grę wchodzi dosłowność. „Skończone, skończyło się, kończy się już, to chyba się już kończy.”*– […]

Czytaj więcej
Kultura

Nie pytaj o podpalacza

Podobno największe pożary wybuchały na początku dwudziestego wieku. Atmosfera święta, o kilkusetletniej już wówczas tradycji, sięgnęła zenitu, a pozornie niewielkie innowacje natury technicznej pozwoliły zwiększyć spektakularność widowiska wielokrotnie. Mozolna praca nad konstrukcjami z wosku, drewna i kartonu trwała wiele tygodni, z roku na rok osiąga coraz bardziej niesamowite efekty. Kunszt i precyzja wykonania figur, których […]

Czytaj więcej
Kultura

No past, no art, no future

Wystawa Przyszłość nie jest tym, czym była (The future is not what it used to be) w warszawskim CSW rozczarowuje w taki sam sposób, w jaki rozczarowują prawie wszystkie wystawy sztuki współczesnej. Kończy się to zwykle tym, że widz wędruje po galerii, powtarzając w głowie lub mrucząc pod nosem mantrę: „czy to jest jeszcze/już/w ogóle/mimo […]

Czytaj więcej
Kultura

„Dzisiaj narysujemy śmierć” Wojciecha Tochmana

Długo patrzyłem na okładkę nowej książki Wojciecha Tochmana, zanim zacząłem jej lekturę. Mówiła do mnie, że „dzisiaj narysujemy śmierć”. Dzisiaj zdążyłem już być w pracy, poprzerzucać trochę papierkowej roboty, byłem na piwie z przyjaciółmi, śmiałem się i teraz uczestniczę w ludobójstwie w Rwandzie. Zderzam się z ogromną tragedią, nad którą nie można przejść do porządku […]

Czytaj więcej
Kultura

Wiedeń Freuda

Zygmunt Freud (1862–1938) zrewolucjonizował nasze myślenie o seksualności poprzez teorię popędów i ich sublimacji. Do Freuda ciągle wracamy i modernizujemy go, ilekroć posługujemy się jego kluczem psychoanalizy – czy to w medycynie, czy to w filozofii, sztuce i literaturze. Kim był prywatnie twórca psychoanalizy? Jakie miał upodobania estetyczne, poglądy polityczne? Jakimi przedmiotami się otaczał? Z […]

Czytaj więcej