W latach 2014 i 2015 kobiece środowiska mundurowe zdominował dylemat generalskiej spódnicy. Poszło o to czy kobieta generał na wzór generalskich spodni powinna nosić spódnicę z lampasami, czy może bez jednak nich. Galowy mundur generała wyróżnia się przede wszystkim właśnie lampasami na nogawkach spodni. Precedens pierwszej nominacji kobiety na stopień generała ujawnił poważne braki w regulacji obecności kobiet w służbach mundurowych i ich równego traktowania.

Pozornie błahy problem okazał się niezwykle kłopotliwy, biorąc pod uwagę zbliżające się pierwsze nominacje generalskie kobiet w polskich formacjach mundurowych. Temat kobiecych mundurów był obecny podczas panelu poświęconego kobietom w służbach mundurowych na VI Ogólnopolskim Kongresie Kobiet, a nawet przy różnych okazjach w poszczególnych formacjach, o czym świadczą zapytania kierowane do biura Pełnomocnika ds. Równego Traktowania.

Nowe numery Res Publiki Nowej, Visegrad Insight oraz Magazynu Miasta są już dostępne w naszej księgarni!

Generałki

Rok 2015 zaznaczył się w polskiej historii dwiema precedensowymi nominacjami generalskimi kobiet: nadinsp. Ireny Doroszkiewicz, Komendant Wojewódzki Policji w Opolu i  nadinsp. celnej Lidii Mołodeckiej, Dyrektor Izby Celnej w Szczecinie. Panie stały się bohaterkami konferencji oraz gośćmi spotkań kobiet w służbach mundurowych. Generałki, bo tak się o nich mówi , chętnie opowiadają o swoich karierach zawodowych oraz doświadczeniach związanych z awansem. Gen.Irena Doroszkiewicz została prelegentem tegorocznej V Ogólnopolskiej Konferencji Kobiet Służbie Więziennej, wygłaszając referat na temat przywództwa oraz roli lidera w służbach mundurowych.

Pierwsze nominacje generalskie kobiet idealnie wpisały się w zakres tematyczny konferencji dotyczących kobiet w służbach mundurowych  w roku 2015. Tegoroczny Ogólnopolski Kongres Kobiet został zorganizowany pod hasłem „Jak nie my, to kto?”, co stało się inspiracją do przeprowadzenia panelu dyskusyjnego „Przywództwo kobiet w służbach mundurowych”.  Hasło liderowania pojawiło się również jako temat przewodni V Ogólnopolskiej Konferencji Kobiet Służby Więziennej. Warto zastanowić się, czy pozycja kobiet w służbach mundurowych została  na tyle ustabilizowana, że pozostał do dyskusji temat przywództwa, liderowania, menadżerowania oraz receptur jak osiągnąć sukces w służbach mundurowych.

Podjęcie tematu dotyczącego lampasów na generalskiej spódnicy to wyraźny znak, że sytuacja kobiet w służbach mundurowych ulega zmianom. Warto podkreślić, że nominacja generalska w formacjach mundurowych  wiąże się z prestiżem i uznaniem nawet wśród  mężczyzn. Od kilku lat zwraca się uwagę na pozycję kobiet w służbach mundurowych oraz próbę zdiagnozowania ich problemów. Imponująca jest aktywność funkcjonariuszek służb mundurowych, w szczególności Policji oraz Służby Więziennej oraz powołanie specjalnego Zespołu doradczego przy Pełnomocniku ds. Równego Traktowania.

Czy pod podszewką każdej demokracji ukrywa się przemoc? O tym nowy numer Res Publiki. Kup już teraz w naszej internetowej księgarni.

Kobiety w służbach

W 2014 roku Donald Tusk powołał Zespół opiniodawczo-doradczy przy Pełnomocniku ds. Równego Traktowania „Kobiety w służbach mundurowych”. W skład Zespołu wchodzi dziewięć polskich służb mundurowych: Policja, Wojsko Polskie, Straż Graniczna, Służba Więzienna, Biuro Ochrony Rządu, Agencja Bezpieczeństwa Wewnętrznego, Centralne Biuro Antykorupcyjne, Państwowa Straż Pożarna oraz Służba Celna. Celem powołanego Zespołu jest wymiana dobrych praktyk dotyczących realizacji równości szans kobiet i mężczyzn w poszczególnych służbach, tak aby potencjał kobiet był jak najbardziej doceniony. Do pozostałych celów Zespołu należy m.in. tworzenie polityk antymobbingowych oraz antydyskryminacyjnych w służbach, monitorowanie zagadnień związanych z zasadami rekrutacji kobiet do poszczególnych formacji mundurowych oraz projektów mających na celu stymulowanie rozwoju kobiet w służbach mundurowych.

Dużo kontrowersji budzi sam skład zespołu. Jego twórcy założyli, że członkiniami powinny być kobiety zajmujące stanowiska kierownicze, co posłużyłoby w efektywnym wdrażaniu zmian w zakresie procedur antydyskryminacyjnych. Bez wątpienia stanowiska kierownicze pozwalają na umocowanie prawne oraz skutecznie wdrażanie polityk. Z drugiej strony należy rozważyć, czy tak ograniczony skład nie stanowi zagrożenia dla obiektywizmu oraz zrozumienia potrzeb szeregowych funkcjonariuszek. W końcu na eksponowane stanowiska trafiają kobiety, które wrosły już we wciąż w przeważającym stopniu męski świat służb mundurowych.

Zespołowi „Kobiety w Służbach Mundurowych”udało się wskazać różnice pomiędzy sytuacją kobiet w poszczególnych służbach. Do najważniejszych różnić można zaliczyć tworzenie polityk antydyskryminacyjnych, wewnętrznych regulacji prawnych dotyczących procedur antymobbingowych oraz antydyskryminacyjnych oraz prowadzenia szkoleń w omawianym zakresie. Na uznanie zasługuje Służba Więzienna, która spośród pozostałych członków wykazuje się zaangażowaniem oraz aktywnością. Dla lepszego i sprawnego działania w zakresie poprawy pozycji kobiet Służba Więzienna powołała w 2010 roku Radę ds. Kobiet Służby Więziennej. Radzie przewodniczy ppłk Anna Osowska-Rembecka. Pozostałe służby, nie widzą potrzeby powoływania ciał zajmujących się tą problematyką.

Aktywność kobiet w służbach mundurowych przyczyniła się do zainteresowania tą sprawą również organizacje pozarządowe. Od 2 lat służby mundurowe mają swoje panele na Ogólnopolskim Kongresie Kobiet, w ramach których prezentowane są tematy dotyczące pozycji kobiet w poszczególnych formacjach mundurowych. Coroczne spotkania w ramach cieszą się dużym zainteresowaniem wśród funkcjonariuszek, ale również osobistości ze świata nauki oraz mediów. Zważywszy na specyfikę służb mundurowych, podejmowanie tematów dyskryminacji na forum publicznym,  to szansa na wprowadzenie zmian, na przykład przez przenoszenie rozwiązań z sektora prywatnego.

Niepokoi bierność większości służb wobec mobbingu i dyskryminacji kobiet. Wystąpienia członkiń Zespołu „Kobiety w Służbach Mundurowych”, które deklarują, że w służbach mundurowych problem dyskryminacji nie istnieje, a ich awanse są tego potwierdzeniem, pokazują jak głęboko zakorzeniony jest to problem. Największe kłopoty z dyskryminacją kobiet ma Państwowa Straż Pożarna, która równouprawnienie rozumie dosłownie, szczególnie w kwestii testów sprawności fizycznej kandydatów i kandydatek. Takie podejście skutkuje de facto brakiem przyjęć kobiet do Państwowej Straży Pożarnej.

Dzięki lampasom na generalskiej spódnicy podejmuje się dziś problematykę kobiet w służbach mundurowych. Samo powołanie specjalnego ciała nie likwidujedyskryminacji, Rada to tylko narzędzie, które przy dobrym wykorzystaniu, może przynieść realne korzyści – ale wcale nie musi. Niektóre służby zrobiły wyraźny postęp, zaliczyć do tej grupy można Służbę Więzienną, Policję oraz w mniejszym zakresie Straż Graniczną. Olbrzymią wadą zespołu opiniodawczo-doradczego Pełnomocnik ds. Równego Traktowania jest brak możliwości wywierania bezpośredniego wpływu  na poszczególne służby. Każda sama decyduje w jakim zakresie chce wprowadzać polityki antydyskryminacyjne.

Choć dylemat generalskiej spódnicy został rozwiązany i pierwsze Panie Generał dumnie noszą spódnice z lampasami, to prawdziwa walka o pozycję kobiet dopiero się w służbach mundurowych zaczyna.