Szanowny Panie Prezydencie,

Zwracamy się do Pana z apelem o wycofanie postanowienia o zarządzeniu referendum. Dostrzegamy potrzebę debaty i zmiany obowiązującej ordynacji wyborczej, która ma liczne wady. Jednak zamiast referendum proponujemy zorganizowanie pierwszego w Polsce, ogólnokrajowego panelu obywatelskiego. Dlaczego panel obywatelski, a nie referendum?

Referendum, które ma dotyczyć kwestii uregulowanej w Konstytucji, a taką jest ewentualne wprowadzenie jednomandatowych okręgów wyborczych w wyborach do Sejmu, budzi zastrzeżenia co do zgodności z Konstytucją, której 235 artykuł określa tryb wprowadzania w niej zmian. Takie referendum nie jest w nim przewidziane, a tym samym, w opinii części konstytucjonalistów, stanowi jej naruszenie.

Ponadto pytania, które mają zostać zadane w referendum, są nieprecyzyjne. Gdyby obywatele i obywatelki wyrazili zgodę na wprowadzenie JOW-ów, na tej podstawie można wprowadzić kilka sposobów głosowania, które nie muszą odzwierciedlać woli głosujących. Z kolei z pytania dotyczącego finansowania partii nie wynika, czy po ewentualnej zmianie dotychczasowego sposobu finansowania partii będą one otrzymywały więcej środków czy mniej. Nie jest jasne, co ma być efektem zaznaczenia opcji „tak” na karcie do głosowania.

Panel obywatelski oznacza natomiast debatę losowo wyłonionej grupy obywateli i obywatelek, z uwzględnieniem kryteriów demograficznych, takich jak płeć, wiek, wykształcenie czy miejsce zamieszkania. Narzędzie to umożliwi rozważenie różnych możliwości zmiany systemu wyborczego – panelistom można przedstawić do zaopiniowania nie tylko JOW-y, lecz także system mieszany, obecną ordynację proporcjonalną oraz ordynację preferencyjną. Wynik panelu jest bardziej przemyślany niż w przypadku referendum, gdyż paneliści mają możliwość poznania zalet i wad każdego z systemów wyborczych, wyrobienia sobie pogłębionej opinii dzięki debacie oraz konsultacjom z ekspertami. Demokracja kosztuje, jednak tu akurat, zamiast 100 milionów złotych na referendum, można osiągnąć lepszy efekt niższym kosztem.

Zależy nam na tym, aby podejść do zmian w ordynacji na poważnie, zamiast pod wpływem kampanii wyborczej.

Z wyrazami szacunku,
dr Marcin Gerwin, Sopocka Inicjatywa Rozwojowa
Agnieszka Ziółkowska, Pracownia Demokracji, Kongres Ruchów Miejskich
Tomasz Leśniak, Kraków Przeciw Igrzyskom
Jan Śpiewak, Miasto Jest Nasze
Artur Celiński, Res Publica, Magazyn Miasta
Ewa Lieder, Gdańsk Obywatelski
Danuta Kuroń
dr hab. Jan Sowa, Uniwersytet Jagielloński
prof. Krzysztof Podemski, Uniwersytet im. Adama Mickiewicza i Otwarta Akademia, Poznań
prof. Adam Ziółkowski, Uniwersytet Warszawski
Adam Wajrak, dziennikarz
Joanna Mytkowska, Muzeum Sztuki Nowoczesnej w Warszawie
dr Maja Grabkowska, Sopocka Inicjatywa Rozwojowa
dr Kacper Pobłocki, Uniwersytet im. Adama Mickiewicza
Małgorzata Tarasiewicz, Mieszkańcy dla Sopotu
dr Iza Desperak, Uniwersytet Łódzki
Joanna Erbel, Kongres Ruchów Miejskich
Beata Chmiel, Obywatele Kultury
Magdalena Błędowska, Krytyka Polityczna
Roman Kurkiewicz, Collegium Civitas, TVN24
Agata Szczęśniak, socjolożka
Lech Mergler, Stowarzyszenie Prawo do Miasta, Poznań
Katarzyna Szczepańska, Fundacja Komitet Inicjatyw Lokalnych
Jakub Szczepański, Fundacja Komitet Inicjatyw Lokalnych
Anna Wachowska- Kucharska, Społeczna Inicjatywa Wyborcza Poznaniacy
Beata Nowak, Zielone Wiadomości
Adam Ostolski, Partia Zieloni
Agnieszka Grzybek, Partia Zieloni
Ewa Wójciak, Teatr Ósmego Dnia
Michał Zadara, reżyser teatralny
Aleksandra Sołtysiak-Łuczak, Stowarzyszenie Kobiet Konsola
dr Anna Strzałkowska, Uniwersytet Gdański
Przemysław Filar, Wrocławskie Forum Miejskie
Maria Klaman, Krytyka Polityczna
Ewa Stokłuska, socjolożka
Marta Żakowska, Magazyn Miasta
Michał Augustyn, Pracownia Dóbr Wspólnych
Rafał Górski, Instytut Spraw Obywatelskich

18 maja 2015 roku