Sztuka przetrwania nad wodą

Organizatorów 11. Survivalu, tym razem poświęconego wodzie, zaskoczyła Odra. Wysoki poziom rzeki zmusił ich do zrekontekstualizowania niektórych prac, które przeniesiono na brzeg. Realizowane propozycje artystyczne musiały przejść konfrontację z żywiołem – zarówno wodnym, jak i […]


Organizatorów 11. Survivalu, tym razem poświęconego wodzie, zaskoczyła Odra. Wysoki poziom rzeki zmusił ich do zrekontekstualizowania niektórych prac, które przeniesiono na brzeg. Realizowane propozycje artystyczne musiały przejść konfrontację z żywiołem – zarówno wodnym, jak i administracyjnym. Następnie poddane zostały próbie przetrwania w przestrzeni publicznej.

Przegląd Młodej Sztuki

Survival jest świetnym przeglądem artystycznym na poziomie narodowym. Nie ma ambicji ciągłego rozrastania się, startowania w konkursie na najbardziej wpływowe wydarzenie, a jednocześnie ma ciągłą potrzebę odnawiania i utrzymywania wysokiego poziomu. Jak wiele rzeczy we Wrocławiu – jest skrojony na miarę miasta (w przeciwieństwie na przykład do projektów łódzkich) – być może dlatego, że powstał oddolnie, z inicjatywy studentów wrocławskiej ASP. W Survivalu rzadko biorą udział „gwiazdy” sztuki, jeżdżące od festiwalu od festiwalu. Obok uznanych artystów średniego pokolenia występują często studenci. Kuratorzy zaś mają odwagę opracowania wydarzenia łączącego w programie obie te grupy. Do 2009 roku nazwa festiwalu była jednocześnie silną deklaracją – Survival – Przegląd Młodej Sztuki w Ekstremalnych Warunkach. Od ósmej edycji nazwę skrócono, lecz profil tego wydarzenia pozostał spójny – jest to przegląd sztuki współczesnej, skupiony na młodych artystach, oraz artystycznym zmaganiu się z miejscem i materią. Utrzymywanie tej pozycji środka jest niezwykle cenną postawą, którą tak łatwo wiele inicjatyw traci.

Przegląd realizowany jest co roku w innym miejscu. Ten pomysł jest kontynuacją wyjściowych założeń pierwszej edycji – artyści mieli nie korzystać z materiałów zewnętrznych, a zamiast tego wykorzystywać rzeczy znalezione na miejscu – eksploatować zarówno surowcowy, materialny, jak i znaczeniowy i symboliczny potencjał opuszczonych koszar radzieckich. Taki miejski plener. Po drugie, mimo zarzucenia zasady nie wnoszenia materiałów – postanowiono przenieść się w nowe miejsce, w poszukiwaniu nowych kwestii stawionych przez lokalizację. Teraz organizatorzy dobierają miejsce częściowo pod względem atrakcyjności jako kontekstu i źródła odniesień dla wybranego już wcześniej tematu – atrakcyjność przestrzeni leży w jej potencjale znaczeniowym.

Tegoroczna edycja zlokalizowana została na Bulwarze Xawerego Dunikowskiego, czyli na spacerowym nabrzeżu Odry, przed budynkiem Akademii Sztuk Pięknych we Wrocławiu oraz na samej rzece. Kilka prac można było również znaleźć w innych wrocławskich zbiornikach wodnych. Woda, płynność, nieustający ruch – to trafne metafory Survivalu. Również tegoroczne zawołanie – Płyniemy! – sugeruje inicjatywę i twórczą improwizację.

Prezentacja prac wideo w cyklu DOUBLE DREAM
Prezentacja prac wideo w cyklu DOUBLE DREAM

Biedna fontanna i biedna dzielnica

Jednym z tematów wywołanych przez Odrę/wodę jest problematyka miejska. Ponieważ program Survivalu w dużej mierze budowany jest na podstawie przysyłanych propozycji, kuratorzy mieli możliwość zobaczenia, jakie sprawy interesują młodych. Okazało się, że hasło wody przywołało w tym kontekście temat fontann miejskich – zmory panoszących się powierzchownych rewitalizacji. Na bulwarze Dunikowskiego umieszczono mały festiwal fontann, z których chyba żadna nie zostałaby zaakceptowana przez burmistrza dzielnicy.

Przeprawa Tomasza Nogalskiego to dwie końcówki do podlewania trawnika ustawione po bokach ścieżki (uwaga – nadepnięcie na leżący w poprzek gumowy wąż powoduje nagły skok ciśnienia wody i ochlapanie przechodniów). Jest to najprostszy, tymczasowy i miękki wodotrysk – „fontanna povera”. Z kolei Sandro Porcu przewrócił butelkę wody mineralnej, z której płynie na ziemię niewyczerpana strużka wody. Te i inne prace, umieszczające bieżącą wodę w przestrzeni publicznej, mają oczywiście wiele innych znaczeń, które nie zawężają się koniecznie do komentarza na temat polityki miejskiej. Niemniej ten powtarzający się motyw porusza bardzo aktualne w Polsce zagadnienie. Jak mówi Michał Bieniek, dyrektor Survivalu w rozmowie z Anną Jezierską – jest to „przemyśliwanie przestrzeni miejskiej z użyciem sztuki”.

Kolejnym aktualnym tematem podniesionym przez Odrę jest życie jednej z centralnych, pięknie położonych nad rzeką dzielnic – Nadodrza. Mimo że nie jest to temat stricte artystyczny, organizatorzy Festiwalu zdecydowali się przywołać obok rekreacyjnego Bulwaru Dunikowskiego także tę zaniedbaną dzielnicę. Debata zorganizowana w tamtejszym centrum dzielnicowym – „Infopunkcie” – dowodziła, że przeznaczenie kilku lokali na pracownie artystów to za mało, by zmienić strukturę tego miejsca.

Skomentuj lub udostępnij
Loading Facebook Comments ...

Skomentuj

Res Publica Nowa