W ubiegłym tygodniu rządy Czech i Słowacji spotkały się w Trenczynie na Słowacji. Dyskutowano między innymi o sprawach dotyczących polityki Unii wobec Ukrainy i sankcjach wobec Rosji.

Marco Németh: Jak ocenia Pan trudności, z którymi Europa zmierzy się w nadchodzących miesiącach? Jakie są główne problemy, które musimy rozwiązać?

Jan Lipavský: To imperializm Putina i jego ambicja pokonania woli Ukrainy, która chce być suwerennym narodem w swoich, uznanych przez społeczność międzynarodową, granicach. Wojna Putina tworzy wiele wyzwań, z którymi borykamy się wewnętrznie. Ogromna fala uchodźców wojennych, inflacja i wysokie ceny energii… Jest to również wyzwanie dla porządku międzynarodowego.

Dla naszego dobra Unia musi znaleźć sposoby na doprowadzenie do sytuacji, w której Rosja nie będzie stanowiła dla nas tak poważnego zagrożenia. Mówimy o sankcjach, ale także musimy znaleźć sposób na przekonanie reszty świata, że międzynarodowy porządek oparty na zasadach ma sens.

Trwa debata o tym, czy traktaty unijne powinny zostać otwarte, a jej części zdefiniowane na nowo. Czy zgadza się Pan z tym?

To niekończąca się dyskusja i myślę, że jest pewien dorobek konwentu europejskiego z debaty nad przyszłością UE, ale nie widzę żadnej przewidywalnej przyszłości, w której członkowie UE byliby w stanie osiągnąć jakikolwiek konsensus w sprawie zmiany traktatów.

Rozumiem, że jest wiele do omówienia, ale nie widzę wyjścia w tej chwili. I oczywiście mocno wiąże się to z tym, jak przebiega debata na temat rozszerzenia. I z dyskusją na temat większości kwalifikowanej w Radzie Spraw Zagranicznych.

Czy należy zmienić zasadę jednomyślności w głosowaniu?

To nie jest takie proste…Trudno odpowiedzieć jednoznacznie na to pytanie. Debata dotyczy całej struktury stosunków w Unii i nie da się jej uprościć do jednego czy dwóch pytań. Dlatego mówię: nie widzę obecnie na stole żadnej realnej propozycji.

Czechy, wraz ze Słowacją i innymi krajami Europy Środkowo-Wschodniej mówią silnym głosem w sprawie jak najszybszego przystąpienia Ukrainy do Unii Europejskiej. Jak powinien wyglądać proces negocjacji? Kiedy zobaczymy Ukrainę w Unii?

Ukraina jest teraz w wyjątkowej sytuacji: dosłownie walczy o życie i o to, by być częścią zachodniej cywilizacji. Mowa również o wizji bycia członkiem Unii. Musimy wspierać te ambicje w jak największym stopniu. Prezydent Zełenski jest gotowy i zdolny do przeprowadzenia niezbędnych reform w Ukrainie. Musimy zrozumieć, że wewnętrzna ukraińska scena polityczna z pewnością nie jest łatwa do opanowania, ale jeśli Ukraina jest w stanie osiągnąć duże zmiany wewnętrzne, to moment jest właśnie teraz i musimy ją wspierać.

Czy mówimy o miesiącach, czy raczej o długich latach?

Na pewno o latach, ale bądźmy optymistami.

Prezydent Petr Pavel stwierdził, że V4 jest obecnie forum dyskusyjnym. Wraz z innymi głosami z Europy Środkowo-Wschodniej grupa nie funkcjonuje tak, jak w przeszłości. Jak powinien wyglądać format rozmów z Węgrami?

Cały czas rozmawiam z Węgrami. Musimy rozmawiać. Chciałbym, aby Węgry zdawały sobie sprawę, że Rosja od czasów II wojny światowej stanowi poważną pułapkę bezpieczeństwa dla Europy.

—

Jan Lipavský – czeski polityk, działacz Czeskiej Partii Piratów, członek Izby Poselskiej, od 2021 minister spraw zagranicznych w rządzie Petra Fiali.

Marco Németh – stypendysta programu Marcina Króla. Słowacki dziennikarz. Pisze o polityce UE, demokracji, Europie Środkowej i sprawach zagranicznych. Od 2020 r. współpracuje ze słowacką gazetą Európske Noviny. W wieku 15 lat wydał swoją pierwszą książkę Európa v Kocke, w której wyjaśnia, jak działa Unia Europejska.

Wywiad powstał w ramach programu współpracy między głównymi tytułami prasowymi w Europie Środkowej prowadzonego przez Visegrad Insight w Fundacji Res Publica. Tekst ukazał się w języku angielskim w Visegrad Insight. Skróty pochodzą od Redakcji.

Fot. ANTIPOLYGON YOUTUBE / Unsplash.