DNA Miasta – dyskusja w ukraińskich miastach

Realizacja programu „DNA Miasta” na Ukrainie miała również przyczynić się do rozpowszechnienia innowacyjnych rzędzi wpływania społeczeństwa na politykę kulturalną miasta i promocja idei „prawa do miasta”. Ważnym czynnikiem była również chęć nawiązania długotrwałej współpracy pomiędzy organizacjami kulturalnymi z Polski i Ukrainy zajmujących się animacją kultury miejskiej.

Pięc spotkań pokazało istotną różnicę pomiędzy polskimi a ukraińskimi doświadczeniami współpracy z władzami miast przy tworzeniu polityki kulturalnej. O ile polska strona – organizatorzy projektu DNA Miasta i zaproszeni eksperci (Aleksandra Szymańska, Paweł Laufer i Piotr „Koza” Koziński) prezentowali optymistyczne stanowisko w tej kwestii, to ukraińscy uczestnicy dyskusji zwracali uwagę na swoje negatywne doświadczenia. „Pierwsze cztery debaty były więcj raczej próbą zrozumienia różnic i odpowiedzi na pytanie o wolę i sposób podjęcia działań na rzecz zmiany warunków tworzenia polityki kulturalnej” – podsumował Timothy Chomiak (Artvertep). Warto zauważyć, że duża część uczestników była przekonana, że władzy w ogóle nie warto zapraszać do współpracy, gdyż nie ma szansy na jej pozytywną odmianę.

Podczas dyskusji były poruszane zarówno wnioski dotyczące ogólnego stanu kultury, tożsamości goszczących projekt „DNA Miasta” miast i oczekiwań mieszkańców i twórców kultury, jak i bardzo konkretne problemy, z którymi muszą się zmagać środowiska pozarządowe oraz publiczne instytucje kultury. Najczęściej wymieniany przedmiot sporu dotyczył kwestii finansowych – niejasnego systemu przekazywania dotacji, braku dialogu i współpracy przy realizacji projektów międzynarodowych oraz patologicznych nadużyciach przy rozdzielaniu i rozliczaniu przekazanych środków.

Polscy uczestnicy dyskusji podkreślali, że znaczna liczba problemów, z którymi zmagają się dzisiaj mieszkańcy miast i twórcy kultury na Ukrainie nie jest także obca Polakom. Co prawda w ciągu ostatnich kilku lat sytuacja się poprawiła, ale wciąż zdarza się, że władze nie tylko odmówią dialogu, ale również podejmą przeciwskuteczne działania. Aleksandra Szymańska – liderka przygotowań Gdańska do walki o tytuł Europejskiej Kultury 2016 podczas spotkań w Kijowie, Dniepropietrowsku i Odessie opowiadała o tym, jak udział w konkursie zmienił myślenie urzędników miejskich odpowiedzialnych za kulturę. W efekcie możliwym stało się reformowanie sposobu zarządzania kulturą z uwzględnieniem zainteresowanych przedstawicieli środowisk kulturalnych i obywatelskich.

W trakcie kolejnych spotkań okazywało się również, że na Ukrainie istnieją także pozytywne przykłady wspólpracy. Jednym z nich jest np. Festiwal Meridian w Czerniowicach. Pozytywne reakcje zostały zebrane m.in. we Lwowie, gdzie jednym z uczestników dyskusji był Przewodniczący Komisji Kultury Rady Miasta.

Uczestnicy i organizatorzy ukraińskiej edycji „DNA Miasta” zdecydowali, że pierwszym krokiem w celu rozpoczęcia realnej zmiany sytuacji w obszarze tworzenia i realizowania polityki kulturalnej powinna być więc przede wszystkim analiza istniejących problemów.

Organizatorzy

Fundacja Res Publika im. Henryka Krzeczkowskiego jest wydawcą kwartalnika Res Publica Nowa. Realizuje również trzy programy dotyczące miasta, kultury oraz polityki, realizowane równolegle z pracami redakcyjnymi. Program DNA Miasta dąży do wzmocnienia głosu obywateli w tworzeniu miejskich strategii kulturalnych, wdraża w życie oryginalną metodę dyskusji i włączania mieszkańców w proces podejmowania decyzji politycznych, bada i przygotowuje analizy dotyczące kultury i jej obecności w przestrzeni miejskiej. Program Partnerstwo Wolnego Słowa polega na wymianie doświadczeń oraz tłumaczeń z redakcjami czasopism intelektualnych z krajów byłego ZSRR a program Środkowoeuropejski Słownik Pojęć Politycznych służy opisowi języka debaty publicznej w Europie Środkowej i wspólnym projektom publikacji w tym zakresie.

DNA Miasta to program, który od 2009 r. upomina się o włączenie mieszkańców miast – ich opinii, oczekiwań i potrzeb – do kształtowania miejskiej polityki kulturalnej . Przede wszystkim tej dotyczącej kultura mającej miejsce w przestrzeni publicznej i decydującej o jakości życia. Projekty ma być urzeczywistnienia „prawa do miasta”, czyli idei miasta obywatelskiego, w którym mieszkańcy mają prawo do decydowania o tym, jak miasto ma wyglądać, czemu miasto ma służyć i jak miasto ma funkcjonować. Program „DNA Miasta” promuje kulturę budowaną w dialogu, opartą na interakcji mieszkańców, twórców i władz miejskich. Szuka odpowiedzi na pytanie o tożsamość miasta – jego kod DNA, aby na tej podstawie budować świadomą i opartą na zasadach współuczestniczenia i współodpowiedzialności strategię rozwoju kultury. W celu realizacji powyższych zadać zespół projektu wypracował własną metodę partnerskiego dialogu – „DNA Miasta”, która poprzez połączenie serii warsztatów i dyskusji daje szansę na realizację dobrej, czyli uwzględniającej zainteresowania mieszkańców i możliwości miasta polityki kulturalnej. W ramach projektu prowadzone są badania dotyczące uspołecznienia kultury oraz  dyskusje poświęcone miastu i jego mieszkańcom („DNA Miasta: Diagnoza”).

Agencja Artystyczna „Artvertep” jest organizacją pozarządową założoną w 2001 roku. Siedziba organizacji znajduje się w Dniepropietrowsku, ale swoją działalnością obejmuje ona całe terytorium państwa.  Główną ideą Agencji jest tworzenie oraz rozpowszechnianie kultury i sztuki przestrzeni. Za cel stawia sobie również wspieranie ukraińskiej sztuki współczesnej (muzyki, filmów, teatru, literatury, sztuki, targów, imprez sportowych i rekonstrukcji historycznej). „Artvertep” zajmuje się organizacją wydarzeń kulturalnych oraz promowaniem i sprzedażą dzieł ukraińskich artystów.  W 2002 roku w celu ułatwienia tworzenia efektywnej współpracy między przedstawicielami sztuki ukraińskiej a jej odbiorcami, Agencja stworzyła portal sztuki ArtVertep.com. Celem istnienia portalu jest szerzenie kultury i wsparcie ukraińskich artystów.

 

Instytut Polski w Kijowie jest placówką podległą Ministerstwu Spraw Zagranicznych, której naczelnym zadaniem jest upowszechnianie polskiej kultury, wiedzy o historii oraz dziedzictwie narodowym w świecie, a także promocja współpracy w dziedzinie kultury, edukacji, nauki oraz życia społecznego.  Misją dyplomacji kulturalnej jest skuteczne oddziaływanie na możliwie najszersze miejscowe środowiska artystyczne, eksperckie i opiniotwórcze. Budowanie dobrych, ścisłych kontaktów z przedstawicielami mediów należy do priorytetów działalności tej placówki.

 Dyskusje

17 maja 2011 – Dniepropietrowsk

Temat: Kultura w nowoczesnej metropolii – poza marginesem. Kształtowanie polityki kulturalnej.

Miejsce:  Uniwersytet Dniepropietrowsk Ekonomii i Prawa

Moderator:  Tim Chomiak

Paneliści:

• Victoria Narizhny (pisarz, tłumacz)
• Alex Rastyapin (dyrektor Centrum Sztuki „Mieszkanie”)
• Elena Hodenko-Nakonechna (krytyk sztuki, członek NSH Ukraina)
• Gry Gut ( prezes klubu DYB)
• Siergiej Karpenko (szef grupy ekspertów, rozwijać swoje miasto Dnipro)
• Eugene Mamayenko (szef studia. badania laboratoryjne wartości młodzieży im. A. Nobla DUEL)
• Anna Gronska (kierownik projektu i oprogramowania Media Center im. A. Nobla DUEL)
• Alex Karahodin (dyrektor Wydarzenie MasterShmit club)
• Alina Solnyshkina (doktor socjologii, przez szkoły prowadzące w rozwijanie kreatywności)
• Ruslan Bulenok (prezes Zarządu Młodzieży i Sportu)
• Aleksandra Szymańska
• Artur Celiński

18 maja 2011 – Odessa

Temat: Odessa – miasto partyzanckiej sławy!

Miejsce:  Centrum Kultury Żydowskiej

Moderator :  Katherina Radczenko

Paneliści:

• Katarzyna Filyuk ( kurator Galerii „HudPromo)
• Dmitry Bannikowa (kurator sztuki współczesnej, eksperymentalnej space „Factory Tea”)
• Oksana Butuk (lider organizacji młodzieżowej H.L.A.M.)
• Liana Krishevska (kurator sztuki bawarskiego domu)
• Timothy Chomiak (Dyrektora Agencji Art-den)
• Siergiej Andriejew (Agencja Art Director Magic Box)
• Aleksandra Szymańska (ekspert, Polska)
• Artur Celiński (ekspert, Polska)

19 maja 2011 – Kijów

Temat: Kulturze (nie) potrzebny jest kapitał

Miejsce:  Galeria Centrum Sztuki I

Moderator :  Irina Slavinski

Paneliści:

• Artur Celiński
• Aleksandra Szymańska
• Olga Żuk  (Arsenal Inne)
• Marysya Nikityuk (redaktor Teatre.com.ua)
• Andriej Kurkow (pisarz, tłumacz)
• Pani Babkin, (kierownik PR festiwalu „Meridian Czerniowce”)
• Timothy Chomiak (dyrektor Agencji Artystycznej „Artvertep”)

24 maja 2011 – Charków

Temat: Charków- Charków, jakie jest twoje odbicie?

Miejsce:  Centrum Kultury „Indie”

Moderator :  Oleshko Svetlana

Paneliści:

• Wojciech Przybylski,
• Paweł Laufer
• Hom Timothy (dyrektor Agencji Artystycznej „Artvertep”)

26 maja 2011 – Lwów

Tytuł: Nowoczesne oblicze miasta. Między kulturą dla domowego użytku a wariantem na eksport. Mechanizm i sposoby funkcjonowania przestrzeni kulturowej współczesnego Lwowa.

Miejsce:  Centrum Historii Miejskiej Europy Środkowo-Wschodniej

Moderator:  Halina Kruk

Paneliści:

• Wojciech Przybylski
• Rafał Koziński
• Markijan Ivaschyshyn, (założyciel i dyrektor jm Dzyga)
• Aleksander Kowal ( prezes „Forum Wydawców” we Lwowie)
• Uliana Hnidets (prezes Centrum Studiów Literatury dla Dzieci i Młodzieży)
• Irina Magdy (Członek Zarządu LMHO „Sztuka Dialogu Rady”)
• Shumylovych Bogdan (Centrum Historii Miejskiej Europy Środkowo-Wschodniej)
• Yurko Curly (koordynator projektów literackich jm Dzyga)