Dariusz Doliński: Temat naszej rozmowy brzmi „Solidarność i wrogość”. Chcę poruszyć kilka kwestii związanych ze specyficznymi emocjami nienawiści, wrogości w kontekście niesamowitego ruchu „Solidarności”, niesamowitego – mówię to bez patosu – jeśli myśleć o historii świata. Interesuje mnie, jaką rolę odgrywały w „Solidarności” różne emocje. Kiedy czytamy opracowania na ten temat, oglądamy filmy, także dokumentalne, […]
Czytaj więcej
Przygotowałem sobie wystąpienie o wydawnictwach. Ale mamy przecież festiwal filmowy. Zacznę więc od filmu. Pierwsza niezależna wytwórnia filmowa w Polsce powstała podczas II tury I Zjazdu „Solidarności” 1981 roku w Gdańsku. Była to Agencja Telewizyjna „Solidarność”. Początki stanowiła kamera SONY U-matic, którą przywieźli podczas I Zjazdu NSZZ „Solidarność” związkowcy z Międzynarodowej Konfederacji Wolnych Związków Zawodowych […]
Czytaj więcej
Maria Zmarz-Koczanowicz (MZK): Dzień dobry, witam na spotkaniu My pamiętamy, wy pamiętacie, oni pamiętają. Nazywam się Maria Zmarz-Koczanowicz i jestem filmowcem, w związku z tym nie wiem czy sposób w jaki będę prowadzić ten panel będzie miał charakter naukowy, myślę raczej, że będzie to rodzaj rozmowy między nami. Taka forma komunikacji jest mi bliższa, stosuję […]
Czytaj więcej
Przemiany w Europie Środkowej w roku 1989 oznaczały wolność, ale jaką wolność? W 1989 roku odpowiedź na to pytanie była oczywista – wolność w najbardziej pozytywnym znaczeniu tego słowa. A jak postrzegamy wolność 20 lat później? Wraz z upadkiem muru berlińskiego, z wielkim, historycznym upadkiem komunizmu w Europie cały region odwrócił się od sowieckiego marksizmu […]
Czytaj więcej
Pozbawiona obrazów pamięć roku 1989 na Węgrzech. Analiza zjawiska pamięci kulturowej Ogólny przegląd materiałów wizualnych z okresu transformacji roku 1989 na Węgrzech może skłaniać do wniosku, że dysponujemy w ramach naszej kolektywnej pamięci kulturowej obrazem tamtych czasów bogatym w elementy wizualne i symbole. W węgierskich archiwach z 1989 roku znaleźć można mnóstwo graficznych zapisów wydarzeń, […]
Czytaj więcej
Rok 1989 w filmach dokumentalnych Pod koniec filmu Good Morning Lenin Konrada Szołajskiego znajduje się osobliwa scena. Turyści z Anglii, Stanów Zjednoczonych i Belgii po zwiedzeniu pozostałości komunizmu w Nowej Hucie pytają: Co poszło nie tak? Dlaczego komunizm upadł? Polski przewodnik, dwudziestoparoletni młodzieniec, odpowiada, że komunizm upadł z powodu braku chleba i wolności. Z tych […]
Czytaj więcej
Upadek muru berlińskiego jest jednym z najbardziej popularnych tematów i motywów kina niemieckiego, tak fabularnego, jak i dokumentalnego, po roku 1989. Upadek muru i zjednoczenie Niemiec stanowi źródło inspiracji (jak na razie jeszcze niewyczerpane) dla około setki filmów – zarówno fabuł, jak i dokumentów – nie licząc animacji, filmów krótkometrażowych oraz filmowych prac amatorskich. „Ostatnie […]
Czytaj więcej
O prawdziwych i wyobrażonych przypadkach śmierci studentów oraz roli pamięci zbiorowej w chwili upadku reżimu komunistycznego w Czechosłowacji Cały naród wyraził rozczarowanie panującym reżimem podczas weekendu po brutalnym starciu studentów z milicją przy stacji metra Národní třída, gdy szybko rozchodząca się wieść o rzekomej śmierci Martina Šmída wywołała ból i smutek po jego stracie. Pierwsza […]
Czytaj więcej
„Uważaj wychodząc z własnych snów. Możesz znaleźć się w cudzych” – te słowa Stanisława Jerzego Leca stały się mottem wystawy otwartej 15 grudnia 2000 roku w warszawskiej Zachęcie, stanowiącej podsumowanie jubileuszu galerii. Do jej zorganizowania zaproszono szwajcarskiego kuratora Haralda Szeemanna, którego zadaniem było przedstawienie autorskiej, subiektywnej wizji ostatniego stulecia sztuki polskiej. 10 grudnia 2000 roku […]
Czytaj więcej
Co widzi ukraiński pisarz, gdy patrzy na Polskę? Bardzo ciekawi mnie, czemu pewne narody – na przykład Polacy – umieją tu i teraz wykorzystać w pełni swój korytarz możliwości, a inni, na przykład Ukraińcy, umieją zmarnować to, co pozornie wydaje się nie do zepsucia. 1. “Kurica nie ptica, Polsza nie zagranica” – mówiło popularne sowieckie […]
Czytaj więcej
Rok 1989 stanowi cezurę wyznaczającą w polskiej pamięci zbiorowej całkowitą zmianę rzeczywistości. Świadomości graniczności tej daty w Polsce towarzyszy pamięć o przełomowych wydarzeniach w innych krajach Europy: o rozpoczęciu demokratycznych procesów na Węgrzech i w Czechosłowacji, w krajach bałtyckich, w Rumunii i Bułgarii, o rozpadzie Jugosławii i o zjednoczeniu Niemiec. Niekiedy łączy się ona z […]
Czytaj więcej
Retoryka ikonicznych obrazów 1989 roku Czas transformacji to okazja do refleksji nad tym, jak fotodziennikarstwo przedstawia zmianę. Właśnie temu zagadnieniu, jak i – w nieco szerszym ujęciu – problemowi obrazu zmiany poświęcone są poniższe spostrzeżenia, dotyczące wybranych ikonicznych obrazów roku 1989, w szczególności zaś – obrazów „upadku” muru berlińskiego. Jako „ikoniczne” rozumiem powszechnie reprodukowane obrazy […]
Czytaj więcej
